Nietrzymanie moczu (inkontynencja, NTM) to problem, który dotyka ludzi w każdym wieku i z różnych środowisk. Według danych Narodowego Funduszu Zdrowia, w Polsce zmaga się z nim około 2 miliony ludzi. Mimo to wiele osób waha się, czy o tym mówić i szukać pomocy. Jeśli wiesz lub podejrzewasz, że nietrzymanie moczu dotyczy również Ciebie, pamiętaj, że nie jesteś sam.

Zbadamy niektóre z powszechnych przyczyn nietrzymania moczu. Od słabych mięśni miednicy, po czynniki wynikające ze stylu życia. Omówimy potencjalne czynniki wyzwalające i podpowiemy, jak zmniejszyć ryzyko wystąpienia objawów.

4 grupy czynników ryzyka nietrzymania moczu

Chociaż każdy może, na którymś etapie swojego życia, stanąć przed wyzwaniem radzenia sobie z nietrzymaniem moczu, istnieją pewne czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo rozwoju tego stanu.

Przyczyny nietrzymania moczu można podzielić na 4 zasadnicze grupy:

• przyczyny ogólne;
• występujące u kobiet;
• właściwe dla mężczyzn;
• charakterystyczne dla dzieci.

Ogólne przyczyny nietrzymania moczu

Oto niektóre z ogólnych przyczyn nietrzymania moczu, które mogą dotknąć każdego z nas.

Wraz z wiekiem ryzyko problemów z nietrzymaniem moczu rośnie. Dzieje się tak z dwóch powodów. Po pierwsze, w ludzkim organizmie następują zmiany, sprzyjające tego typu dolegliwościom. Po drugie, inne czynniki ryzyka mogą się z czasem kumulować, zwiększając prawdopodobieństwa pojawienia się inkontynencji.

Nie bez znaczenia są także czynniki genetyczne. Jeśli w historii Twojej rodziny pojawia się nietrzymanie moczu, może to zwiększyć ryzyko rozwoju tego stanu u Ciebie, szczególnie jeżeli jesteś krewnym w pierwszej linii.

Kolejnymi ważnymi czynnikami są: waga i aktywność fizyczna. Okazuje się, że żadna ze skrajności (otyłość ani ciężki wysiłek fizyczny) nie sprzyjaja prawidłowemu funkcjonowaniu pęcherza.

U osób z nadwagą może pojawiać się nietrzymanie moczu z parć naglących oraz wysiłkowe nietrzymanie moczu. Jeśli dodamy do tego picie alkoholu i kofeiny, które podrażniają pęcherz, problem się nasila.

Z drugiej strony ciężka praca i wyczynowa aktywność fizyczna również mogą wywierać nacisk na pęcherz powodując NTM.

Warto zwrócić uwagę także na z pozoru niegroźne zaparcia. Powodują one ucisk na pęcherz i cewkę moczową. W związku z tym pęcherz zmniejsza swoją pojemność, a jego opróżnienie staje się trudniejsze.

Niektóre choroby oraz wdrożone leczenie także zwiększają ryzyko pojawienia się objawów nietrzymania moczu. Prym w tym zakresie wiodą:

• przewlekła choroba nerek;
• zakażenie układu moczowego;
• niewydolność serca;
• cukrzyca;
• choroby neurologiczne i onkologiczne;
• chemioterapia;
• radioterapia w obszarze miednicy;
• leczenie operacyjne (zwłaszcza w obrębie miednicy);
• depresja, zaburzenia snu i czynności poznawczych;
• niektóre leki (m.in. środki moczopędne oraz psychotropowe).

Nietrzymanie moczu – przyczyny występujące u kobiet

Szacuje się, że nawet 45% kobiet może mieć problem z nietrzymaniem moczu w pewnym momencie ich życia. Zwiększone ryzyko wiąże się z ciążą, porodem, menopauzą oraz niektórymi zabiegami ginekologicznymi.

Prawdopodobieństwo pojawienia się inkontynencji u kobiet wzrasta w przypadku ciąż mnogich, dużych płodów, licznych porodów (zwłaszcza tych siłami natury) oraz wieku matki w chwili rodzenia. Najbardziej optymalny wiek na poród to 20-35 lat. Poniżej i powyżej tej granicy ryzyko nietrzymania moczu rośnie.

Kolejnym okresem w życiu kobiety, kiedy jest ona bardziej narażona na tego typu dolegliwości, jest menopauza. Wówczas produkcja estrogenów spada, a co za tym idzie obniża się również elastyczność cewki moczowej, mięśni dna miednicy oraz aparatu mięśniowo-więzadłowego, podtrzymującego narządy miednicy.

Niektóre procedury ginekologiczne, takie jak m.in. histerektomia, mogą zwiększyć ryzyko nietrzymania moczu. Dzieje się tak ze względu na możliwe uszkodzenia mięśni i nerwów miednicy oraz zaburzeń statyki narządów rodnych.

Przyczyny nietrzymania moczu u mężczyzn

Nietrzymanie moczu to nie tylko problem kobiet – dotyczy również mężczyzn. Aż jeden na pięciu mężczyzn doświadczy nietrzymania moczu w pewnym momencie swojego życia. Istnieje kilka przyczyn takiego stanu rzeczy, w tym te związane ze zdrowiem urologicznym.

Wraz z wiekiem, gruczoł krokowy może się powiększać i utrudniać odpływ moczu z pęcherza. Również niektóre zabiegi urologiczne przyczyniają się do występowania problemów z prawidłowym trzymaniem moczu. Jedną z takich procedur jest prostatektomia, która niesie ze sobą ryzyko uszkodzenia mięśni zwieracza cewki moczowej.

Skąd biorą się problemy z nietrzymaniem moczu u dzieci?

Nietrzymanie moczu dotyczy również dzieci. W przypadku dzieci ma on jednak inne przyczyny, do których należą:

• niezakończona nauka korzystania z nocnika lub toalety;
• nieprawidłowa pozycja podczas korzystania z toalety;
• strach (fobia) przed korzystaniem z toalety;
• zaburzenia lękowe i stres;
• opóźnienia rozwojowe;
• zakażenie owsikami;
• wady rozwojowe i zaburzenia anatomiczne w obrębie kręgosłupa.

Wśród dzieci powszechne jest także nietrzymanie moczu z przepełnienia. Bywają one tak skupione na zabawie, że ignorują sygnały o potrzebie oddania moczu. W ten sposób pęcherz się przepełnia, a dziecko nie jest w stanie już dłużej zatrzymać moczu.

Jeśli Twoje dziecko zmaga się z nietrzymaniem moczu, ważne jest, aby szukać pomocy medycznej. Przy odpowiednim leczeniu i wsparciu, może pokonać trudności i utrzymać dobrą kontrolę nad pęcherzem. Nie wahaj się więc szukać pomocy – zdrowie i dobre samopoczucie dziecka jest tego warte!

Jak zmniejszyć ryzyko rozwoju nietrzymania moczu?

Znając przyczyny inkontynencji można wdrożyć odpowiednie środki zaradcze. Oto kilka wskazówek, które każdy może wdrożyć z lub bez pomocy specjalistów.

1. Utrzymuj zdrową wagę.
2. Wzmacniaj mięśnie miednicy poprzez regularne ćwiczenia.
3. Dbaj o nawodnienie, które pomaga chronić się przed infekcjami dróg moczowych.
4. Zachowuj umiar w piciu kawy i alkoholu, które podrażniają pęcherz.
5. Jeśli Ty lub Twoi bliscy zmagają się z nietrzymaniem moczu, szukaj pomocy medycznej. Lekarz pomoże określić podstawową przyczynę i opracować plan leczenia, aby kontrolować objawy.

Włączenie tych prostych kroków do codziennej rutyny może pomóc zmniejszyć ryzyko wystąpienia nietrzymania moczu i poprawić jakość Twojego życia.

Jeśli szukasz bardziej kompleksowego wsparcia, nie wstydź się zgłosić po pomoc do lekarzy i fizykoterapeutów.

Nie pozwól, aby nietrzymanie moczu Cię w czymkolwiek powstrzymywało.

Ważne jest, aby zrozumieć czynniki ryzyka i w miarę możliwości je eliminować. Oczywiście nie wszystkich jesteś w stanie uniknąć, jednak Twój styl życia ma w tej kwestii duże znaczenie.

Jeśli zmagasz się z nietrzymaniem moczu lub podejrzewasz, że ten problem może dotyczyć Ciebie, zachęcamy do skorzystania z pomocy medycznej. Dobra wiadomość jest taka, że objawy inkontynencji da się skutecznie leczyć. Trzeba tylko wykonać pierwszy krok i udać się do lekarza.